Bu səfər elə bir şəraitdə baş verir ki, Tehran və Bakı arasında münasibətlər, bəzi siyasi və təhlükəsizlik eniş-yoxuşlarına baxmayaraq, həmişə zəngin tarixi və mədəni ortaqlıqlara malikdir. İran və Azərbaycan Respublikası coğrafi yaxınlığı ilə yanaşı, dərin ailə və sosial əlaqələrə malikdir ki, bu da iki qonşu arasındakı münasibətləri hökumətlər arasında rəsmi münasibətdən kənarda, qarşılıqlı etimada əsaslanan “qohumluq” münasibətlərinə çevirib.
Bu səfərin əsas tərkib hissələrindən biri İran İslam Respublikasının balanslaşdırılmış xarici siyasəti çərçivəsində təhlil edilməlidir; Dünyanın müxtəlif ölkələri ilə əlaqələri gücləndirməklə yanaşı, qonşu ölkələr və regionla əlaqələri prioritetləşdirməyə çalışan siyasət. Hökumətin Türkmənistan və Tacikistan və əvvəllər İraq kimi Mərkəzi Asiya ölkələri ilə yüksək səviyyəli qarşılıqlı əlaqələrinin davamı olaraq prezidentin Bakıya səfəri 14-cü hökumətin regional və qonşuluq münasibətlərində yeni quruculuğa doğru qətiyyətini əks etdirir.
İran İslam Respublikası həmişə qonşuları ilə ortaq maraqlar əsasında və üçüncü şəxslərin təsirinə düşmədən münasibətlərini inkişaf etdirmək prinsipinə sadiq qalıb. Bu baxımdan, Cənubi Qafqazda baş verən proseslərlə bağlı Tehran rasionallığa, ölkələrin ərazi bütövlüyünə hörmətə və regionda davamlı sülhün dəstəklənməsinə əsaslanan siyasət yürüdür.
Bu səfər və qarşıdan gələn danışıqlar İran və böyük potensiala malik Azərbaycan Respublikası arasında əlaqələrin genişləndirilməsi üçün yeni yol aça bilər. O cümlədən iki ölkə arasında əyalət əməkdaşlığına diqqət yetirilməsi və gücləndirilməsi də gündəmdə olacaq ki, qonşu əyalətlərin sakinləri də bundan faydalana bilsinlər.
Həmçinin, koronavirusun yayılmasından sonra məhdudiyyətlərlə üzləşən ortaq sərhədlərin açılması, İran İslam Respublikasının Azərbaycan Respublikasındakı diplomatik mülkiyyəti, konsulluq işlərinin hüquqi təqibi kimi məsələlər də bu səfər zamanı müzakirə mövzularından olacaq.
İki ölkə arasında mühüm konsulluq məsələlərindən biri də Azərbaycan Respublikasının Tehrandakı səfirliyində baş vermiş xoşagəlməz hadisədir ki, İran İslam Respublikası həmişə şəffaf və məsuliyyətli yanaşma ilə diplomatik prinsiplərə və xarici nümayəndəliklərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə sadiq olduğunu və bundan sonra da qalacağını bəyan edib.
İran və Azərbaycan Respublikası arasında əlaqələr rəsmi və diplomatik çərçivələrdən daha dərindir. İki ölkənin xalqları arasında ortaq tarixi xatirələr və yaxın rituallar, uyğunlaşdırılmış dini dəyərlər və qohumluq sosial şəbəkələri özlüyündə anlaşma və sinerji üçün platforma yaradır. Bu cür əlaqələr kritik məqamlarda anlaşılmazlıqların aradan qaldırılması və hökumətlər arasında davamlı əməkdaşlığın qurulması üçün stimula çevrilə bilər.
Bütövlükdə, Dr. Pezeşkiyanın Azərbaycan Respublikasına səfəri ikitərəfli münasibətlərin möhkəmləndirilməsi, regional sabitliyin və qonşuluğun bərqərar olması və iki ölkənin ümumi imkanlarından istifadə istiqamətində praktiki və hesablanmış addım hesab edilməlidir. Bu, Cənubi Qafqazda sülhə, təhlükəsizliyə və davamlı inkişafa xidmət edə biləcək potensialdır.