Əsl İran mədəniyyətinin və sivilizasiyasının qorunub saxlanması zəhmətkeş və çalışqan insanlar nəsli yetişdirməklə ölkənin inkişafı və tərəqqisi yolunda çalışmış mütəfəkkirlərin səyləri ilə bağlıdır. Cabbar Bağçaban bu bölgənin yorulmaz və mərhəmətli müəllimlərindəndir ki, təhsildə yeni üsullar icad etməklə İranda müasir üslubda təhsilin genişlənməsinə böyük töhfələr vermiş mütəfəkkirlərdən sayılır.
Cabbar Bağçeban 9 may 1885-ci ildə indiki Ermənistan Respublikasının paytaxtı İrəvanda anadan olub.
Onun babası Rza Əsgərzadə Təbrizdən olub və işləmək üçün Ermənistana köçüb. Atası Əsgər də ömrünü İrəvan şəhərində memar və şirniyyatçı kimi keçirir.
Gəncliyinin eniş-yoxuşlarından keçdikdən sonra “Qafqaz” və “Molla Nəsrəddin” qəzetlərinin və “Lək-lək” jurnalının satirik yazarı olub.
Sonra 1919-cu ildə həyat yoldaşı ilə birlikdə Mərənd şəhərinə daxil oldu. Cabbar Mərənddəki Əhmədiyyə Dövlət Məktəbində müəllim işləmiş və 1920-ci il mayın əvvəlində Təbrizə köçmüşdür.
Əvvəlcə Təbrizdə “Bağçeye-ətfal” (uşaq bağçası) adlı uşaq bağçası açıb və ona görə də özünü “Bağçeban” adlandırıb. O, bir çox etirazlara, o cümlədən o zamankı mədəniyyət rəisi doktor Möhsüninin etirazına baxmayaraq, 1924-cü ildə Təbrizdə lal-karlar üçün bu məktəbi yaratdı; Bu sinif Əncümən xiyabanında Bağçaban uşaq bağçasının yanında Əncümən malikanəsi kimi tanınan binada yaradılmışdır. Həmin vaxtdan o, soyadını Əsgərzadədən Bağçaban olaraq dəyişib.
Bu haqda deyir: “Bir gün dostlarımdan biri mənə zarafatla dedi: “Təbriz uşaqları üçün bağça açmısan, indi də bağçılıq edirsən! Sən bağçaban oldun!” Və o zarafatdan sonra mən İran şəxsiyyət vəsiqəmi alanda gələcək soyadım olaraq Əsgərzadə əvəzinə Bağçabanı seçdim”.
Şəxsi təcrübəsinin sayəsində o, eşitmə qüsurlulara dil öyrətməkdə görmə və toxunma hisslərinin mühüm rolunu dərk etdi. Uşaq ikən sağ qulağının kar olması ilə nəticələnən bir qəza hadisəsi yaşadı və səssizlikdə yaşayan uşaqları çox yaxşı başa düşürdü. Demək olar ki, bu, onun bu uşaqlara baxışının və diqqətinin dönüş nöqtəsi oldu.
Bağçaban öz istedadı və müəllimlik sevgisi ilə yanaşı, şairlik, rəssamlıq, jurnalistlik, aktyorluq və hətta qəlibçilik istedadına malik idi. O, bütün bu qabiliyyətlərindən şagirdlərə ən yaxşı təhsil vermək üçün istifadə edirdi. O, pyeslər yazır və uşaqlar onları ifa edirdilər. Bundan əlavə, Bağçaban ilk dəfə olaraq şagirdlər üçün forma və idman proqramı hazırlayıb. O, həm də bəşəriyyətin sülh və dostluğunun tərəfdarı olub, bu barədə şeirlər yazıb.
“Roşəngəran-e-tariki” (Qaranlığı aydınladanlar) kitabında Bağçaban və onun həyat yoldaşı və köməkçisi Səfiyyə Mirbabayinin həyatı, Səmin və Səminə Bağçabanın valideynlərinin həyatı ilə bağlı qeydləri və onların ailə albomundan fotolar toplusu yer alıb. Bu kitab uşaq mədəniyyəti və ədəbiyyatının ən nüfuzlu qabaqcıllarından biri kimi Cabbar Bağçaban və onun həyat yoldaşının səylərindən bəhs edir və yeni nəslin çətinliklərdən qorxmaması üçün ideal, lakin realist bir model təqdim edir ki, bunlar da onların yolunu davam etirərək bu diyarın qaranlığı aydınladanlardan ibarət böyük karvanına qoşula bilsinlər. Bu kitab Ədəbiyyat Tarixi Elmi-Tədqiqat İnstitutu tərəfindən çap olunub.
Nəhayət, bu bölgənin mədəniyyətini yüksəltmək üçün bir ömürlük səy və xidmətdən sonra Bağçaban 1966-cı il noyabr ayının 25-də vəfat etdi və Tehranda dəfn edildi.
İran İslam İnqilabından sonra Tehran vilayətindəki bütün lal-karlar məktəbləri Bağçaban məktəbləri adı altında Bağçaban Lal-karlar Təhsil Kompleksinin inzibati, maliyyə və təhsil himayəsinə keçdi. Həmçinin, müstəqil büdcə ilə Tehrandakı korlar üçün məktəblərin idarə edilməsini Şahid Mühibbi Korlar Kompleksi öz üzərinə götürüb. Bu iki (eşitmə qüsurlu və görmə qüsurlu) kompleks 1991-ci ildə Müstəsna Təhsil Təşkilatının yaradılması ilə öz fəaliyyətlərini davam etdirdilər. Hazırda ölkədə 24 min pedaqoji kollektivin fəaliyyət göstərdiyi 152 minə yaxın şagird Müstəsna Təhsil Təşkilatının himayəsindədir.
Sizin rəyiniz