Oruc tutmaq Ramazan ayında dini vacib ibadətlərdən biridir və çoxsaylı mənəvi və sosial təsirlərə malikdir. Uşaqları bu fərizlə tanış etmək, kiçik yaşlardan etibarən, onlarda dini və onun dəyərləri ilə daha dərindən əlaqə yaratmağa kömək edə bilər. Bu anlayışı uşaqlara düzgün və mərhələli şəkildə öyrətmək, onların yalnız oruc tutmağa maraq göstərmələrinə deyil, həmçinin səbir, həmrəylik və təşəkkür kimi əxlaqi anlayışları da başa düşmələrinə imkan verəcəkdir. Bu məqalədə uşaqları oruc tutmağa tanıdacaq sadə və təsirli üsulları təqdim edəcəyik.
Oruc tutma anlayışını uşaqlara izah etmək
Oruc tutma uşaqlara sadə və başa düşülən şəkildə izah edilməlidir. Belə deyə bilərik: "Oruc tutmaq o deməkdir ki, biz müəyyən bir vaxta qədər yemək və içmək yemirik, daha çox Allahı düşünmək və sahib olduqlarımıza şükür etmək üçün." Oruc tutmaq yalnız yemək və içməkdən çəkinməkdən ibarət deyil, həm də bizə səbirli olmağı, sahib olduqlarımıza qiymət verməyi və ehtiyacı olan insanların acısını və aclığını daha yaxşı başa düşməyi öyrədir. Bu anlayışı daha yaxşı başa düşmək üçün, Quran hekayələri və ya həqiqi həyat hekayələrindən istifadə edilə bilər, məsələn, İslam peyğəmbərinin həyatından və ya oruc tutan insanlardan olan hekayələr. Bu hekayələr uşaqlar üçün cazibədar və sadə bir anlayış yarada bilər.
Oruc tutmağa maraq yaratmaq üçün üsullar
- Saatlıq oruc tutmağa təşviq etmək: Başlamaq üçün uyğun üsullardan biri, uşaqları saatlıq oruc tutmağa təşviq etməkdir. Bu üsul onlara oruc tutmağı mərhələli şəkildə öyrənməyə kömək edir və çox təzyiq hiss etməmələrini təmin edir. Əvvəlcə səhərdən günorta və ya günortadan axşama qədər olan saatlarla başlaya bilərsiniz.
- Orucu müsbət və əyləncəli bir təcrübəyə çevirmək: Vacibdir ki, oruc tutmaq uşaq üçün xoş bir təcrübəyə çevrilsin. Bunun üçün iftar süfrəsini bəzəmək, qrup oyunları təşkil etmək və ya sahur və iftar üçün xüsusi yeməklər almaq kimi fəaliyyətlər edə bilərsiniz. Bu, uşağa orucu bir vəzifə kimi deyil, əyləncəli və fərqli bir təcrübə kimi görməyə səbəb olacaqdır.
- Uşağı dəstəkləmək üçün enerjili və şən bir mühit yaratmaq: Əgər evdə şən və enerjili bir atmosfer varsa, uşaq asanlıqla oruc tutmağa maraq göstərəcək. Məsələn, sahur və ya iftar zamanı ailə ilə bir yerdə toplaşaraq oyun oynamaq və enerji dolu anlar keçirmək olar.
Valideynlərin uşaqlara oruc tutmağı öyrətməkdəki rolu
Valideynlər uşaqlara oruc tutmağı öyrətməkdə çox vacib bir rol oynayırlar. Onlar uşaqlar üçün ilk nümunə olduqları üçün, öz davranış və sözləri ilə oruc tutmağın onlar üçün nə qədər vacib olduğunu göstərməlidirlər. Əgər valideynlər ardıcıl və həvəslə oruc tuturlarsa, uşaq da onları izləmək üçün daha çox motivasiya alacaq. Valideynlərin davranışları onların dedikləri ilə uyğun olmalıdır, çünki uşaqlar daha çox eşitdiklərindən çox, gördüklərindən öyrənirlər. Həmçinin, valideynlər uşaqlarının oruc tutmağa cəhdlərini qiymətləndirməlidirlər. Hətta uşaq orucu tam tutmasa belə, onun göstərdiyi səyin təşviq edilməsi və vurğulanması, uşaqda dəyərli olma və özünə inam hissi yaradır.
Nağıl və oyunlardan istifadə edərək öyrətmək
Quran və tarixi nağıllarla oruc haqqında tanıtım:
Din anlayışlarını öyrətməkdə nağıllardan istifadə etmək həmişə effektivdir. Uşaqları oruc tutmaqla tanış etmək üçün, siz Quran nağıllarından, məsələn, Hazrət Yunus (ə) hekayəsindən və ya peyğəmbərlərin həyatından olan tarixi hekayələrdən istifadə edə bilərsiniz. Bu nağıllar, oruc tutmağın mənasını uşağa birbaşa olmasa da ötürərək, ona dini dəyərlər haqqında daha dərindən anlayış qazandırır.
Orucla əlaqəli sənət fəaliyyətləri və oyunlar:
Oruc tutmağı daha maraqlı etmək üçün, uşağın iştirak edə biləcəyi sənət fəaliyyətləri və ya oyunlar dizayn edə bilərsiniz. Məsələn, oruc münasibətilə təbrik kartları hazırlamaq, uğurlu oruc günləri üçün bal sistemi qurmaq və ya oruc mövzusunda rəsmlər çəkmək. Bu oyunlar uşağa orucu öz uşaq dünyası ilə birləşdirərək, ondan zövq almasına kömək edir.
Uşağı təşviq etmək üçün mükafat cədvəlləri yaratmaq:
Uşağı oruc tutmağa təşviq etmək üçün effektiv üsullardan biri, onun gündəlik uğurları üçün mükafat cədvəli yaratmaqdır. Hər dəfə uşaq oruc tutmağa riayət etdikdə, ona müəyyən bir bal verə biləcəyiniz bir cədvəl hazırlaya bilərsiniz. Bu sistem uşağa motivasiya verir, hər gün daha yaxşı nəticələr əldə etməyə təşviq edir və zamanla oruc tutmağı həyatının bir hissəsinə çevirir.
Uşaqlar üçün düzgün qidalanma oruc tutarkən
Səhər yeməyi və iftar üçün uyğun yeməklərin tanıdılması:
Uşaqların oruc tutarkən səhər yeməyi və iftar zamanı düzgün qidalanması çox vacibdir. Səhər yeməyi enerjili və sağlam qidalarla təmin olunmalıdır. Məsələn, tam taxıllar, meyvələr, süd məhsulları və zülallar istifadə edilə bilər ki, uşaq üçün kifayət qədər enerji təmin olunsun. Eyni zamanda, iftar yeməyi, uşağın asanlıqla həzm edə biləcəyi, ağır olmayan, sağlam qidalarla zəngin olmalıdır. Məsələn, xurma, tərəvəzlər, şorba və yüngül yeməklər uşağın mədəsini rahatlaşdırar və yorgunluq hissinin qarşısını alar.
Uşağın enerjisini qorumaq üçün qidalı təkliflər:
Bəzi qidalar var ki, uşağın enerjisini bütün gün boyu saxlamağa kömək edir. Bunlar arasında təzə və quru meyvələr, qoz-fındıq, pendir, yoğurt və tam buğdadan hazırlanan çörəklər yer alır. Bu qidalar yalnız enerji təmin etməklə qalmır, həm də uşağın böyüməsi üçün vacib olan vitamin və mineralları təmin edir. Bundan əlavə, səhər yeməyində və iftarda bol miqdarda su içmək uşağın bədənində su itkisini qarşısını almaq üçün olduqca vacibdir.
Zəiflik və aclıq hissindən qaçınmaq üçün tövsiyələr:
Uşaqların oruc tutarkən zəiflik və aclıq hissindən qaçınması üçün səhər yeməyində ağır və şirin qidalardan uzaq durulmalıdır. Əvəzində, qanda şəkərin yavaş-yavaş artmasına kömək edən aşağı qlisemik indeksə malik qidaların istifadəsi tövsiyə olunur. Eyni zamanda, təzə meyvə və tərəvəzlər, su və liflə zəngin olduğu üçün, həm su itkisinin qarşısını almağa, həm də enerjini saxlamağa kömək edəcəkdir.
Necə uşaqlar üçün orucun çətinliklərini azalda bilərik?
Uşaqlar üçün orucun çətinliklərini azaltmaq üçün bir neçə effektiv üsuldan istifadə edilə bilər. Bu üsullardan biri, uşağa maraqlı və əyləncəli fəaliyyətlər təqdim etməkdir. Düşüncə oyunları, puzzle-lar, nağıl kitabları və incəsənət işləri uşağın diqqətini cəlb edə bilər və oruc vaxtını onun üçün daha sürətli keçirə bilər. Həmçinin, uşağın istirahət və yatma saatlarını düzgün təyin etmək də çox önəmlidir. Əgər uşaq yaxşı istirahət edərsə, daha çox enerji əldə edəcək və oruc tutmaq onun üçün daha asan olacaq. Bir başqa effektiv üsul isə uşağı qısa və tədricən oruca təşviq etməkdir. Oruca səhərdən günorta və ya günortadan axşama kimi müəyyən saatlarda başlamaq olar ki, uşaq tədricən bu təcrübə ilə tanış olsun və böyük bir təzyiq hiss etməsin.
Sizin rəyiniz