İranın Azərbaycan Respublikasındakı keçmiş səfiri Möhsün Pakayin açıqlamasında deyib: Bu səfər müxtəlif perspektivlərdən önəmlidir. Bu səfər İran İslam Respublikasının qonşu ölkələrlə müxtəlif sahələrdə, xüsusilə də iqtisadi sahədə əlaqələri gücləndirməkdə dərin əzmkarlığını əks etdirir. Keçmişdə İran və Azərbaycan arasında əlaqələrin diqqət çəkən məqamlarından biri ticarət, mədəni və hətta təhlükəsizlik sahəsində qarşılıqlı əlaqələr olub. Son illərdə hər iki ölkənin iqtisadi imkanlarına, xüsusilə enerji və nəqliyyat sektorlarında böyük diqqət yetirilmişdir. Bu səfər bir neçə cəhətdən əhəmiyyətlidir. Birincisi, xoşbəxtlikdən, bir şəxsin Azərbaycan səfirliyinə şəxsi hücumu nəticəsində İran İslam Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında yaranmış fikir ayrılıqlarından sonra hər iki tərəf kəşfiyyat və münasibətlərin möhkəmlənməsinə inamla bu vəziyyəti idarə edə bildi və Azərbaycan Respublikasının İrandakı səfirliyi fəaliyyətini bərpa etdi. İki ölkənin yüksək vəzifəli şəxslərinin səfərləri də davam edib. Ötən həftələrdə iki ölkənin yol və şəhərsalma naziri xanım Fərzanə Sadiq və iki ölkənin iqtisadi komissiyasının rəhbərinin iştirakı ilə İran-Azərbaycan əlaqələri üzrə müştərək komissiya keçirildi və iki tərəf arasında çox yaxşı müqavilələr imzalandı. Doktor Pezeşkiyanın səfəri zamanı bu müqavilələrin təqibi aparılacaq və bu, iki ölkə arasında əlaqələrin uzunmüddətli əməkdaşlığa əsaslandığını göstərir. Ona görə də cənab Pezeşkiyanın səfəri münasibətlərin inkişafı baxımından hər iki tərəfdə vəziyyətin əlverişli olduğu bir şəraitdə baş verir. İki ölkə arasında əlaqələr, xüsusilə enerji, nəqliyyat və yeni texnologiyalar sahələrində bu ümumi inkişaflar əsasında möhkəmlənmək yolundadır. Bu səfər İran və Azərbaycan arasında ikitərəfli münasibətlərdə dönüş nöqtəsi olaraq əməkdaşlığı genişləndirmək və iki ölkəni müxtəlif mövzularda, o cümlədən iqtisadi, mədəni və elmi məsələlərdə yaxınlaşdırmaq üçün dəyərli fürsət ola bilər.
Son zamanlar regionda xüsusilə Azərbaycanla Ermənistan arasında vəziyyət yaxşılaşıb. İranın bu iki qonşusu bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanımaqla daimi sülh sazişi yolundadır. Regionun əsas münaqişələrindən biri olan Qarabağın işğaldan azad edilməsi Cənubi Qafqazda sülhün və sabitliyin bərqərar olması yolunda atılan böyük addımdır. Son illərdə çoxsaylı gərginlik və qarşıdurmaların şahidi olan bu bölgə hazırda müsbət inkişafa doğru irəliləyir və regionda təhlükəsizliyin yaradılmasını vəd edir. Bu təhlükəsizlik təbii olaraq iqtisadi əməkdaşlıq gətirəcək, çünki təhlükəsizlik olan yerə kapital axacaq. Ona görə də İran İslam Respublikası öz qəti mövqeyi və iki ölkənin ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsi ilə regionda sabit sülhün bərqərar olmasında rol oynayıb və bu məqamda prezident Azərbaycana səfər edir. Bu səfər bu nöqteyi-nəzərdən böyük əhəmiyyət kəsb edir və bir tərəfdən İran və Azərbaycan arasında ikitərəfli əlaqələri gücləndirə, digər tərəfdən isə regionun digər ölkələrinin də ümumi maraqlara əsaslanan daha konstruktiv çərçivədə münasibətlərini inkişaf etdirməsinə zəmin yarada bilər. Cənubi Qafqaz regionunda baş verən son hadisələr, xüsusilə də Azərbaycan və Ermənistan arasında gərginliyin azalması və əldə olunan razılaşmalar regionda əsas oyunçu kimi İrana aktiv diplomatiyanın yeni mərhələsinə qədəm qoymağa imkan yaradıb.
İranla əlaqələrin inkişafı Azərbaycan üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu məqam iqtisadi baxımdan xüsusilə əhəmiyyətlidir. Onlar üçün İran Qafqaz, Avropa və Asiya arasında mühüm körpüdür.
Son illərdə, xüsusən də Qarabağ müharibəsindən sonra Azərbaycanın iqtisadi və nəqliyyat infrastrukturunu inkişaf etdirməsinə ehtiyac var və İran bu baxımdan çox mühüm strateji tərəfdaş ola bilər. İran Azərbaycanın Fars körfəzi və Oman dənizinin sularına çıxışı üçün bir yerdir və xoşbəxtlikdən, Xəzər dənizi limanını Bəndər Abbasa dəmir yolu xətti ilə Bəndər Ənzəliyə birləşdirərək, Xəzər dənizi ilə həmsərhəd olan ölkələrə, o cümlədən Azərbaycan Respublikasına bu tranzit imkanından yararlanmaq üçün böyük imkan yaradılıb.
Şimal-Cənub dəhlizinin çatışmayan halqası olan Ənzəli-Astara dəmir yolu xəttinin iki ölkənin iştirakı ilə tamamlanması, eləcə də bu marşruta sərmayə yatırmaq istəyən Rusiyanın iştirakı ilə iki ölkənin daşımaların inkişafında rolu arta bilər.
Azərbaycan Respublikası İranın Qara dənizə çıxış yolu, eləcə də İranın Dağıstan vasitəsilə Rusiyaya çıxış yoludur. Bunlar nəqliyyatın inkişafında çox vacibdir və ticarət və iqtisadi mübadiləni artıra bilər. Ona görə də İran və Azərbaycan arasında bu müttəfiqlik və əlaqələrin genişləndirilməsi hər iki ölkə üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir və belə görünür ki, o qədər də uzaq olmayan gələcəkdə bu iki ölkə arasında iqtisadi və ticarət əlaqələri əhəmiyyətli sıçrayışlar yaşayacaq.
Mövcud şəraiti nəzərə alsaq, bu səfər şübhəsiz ki, ikitərəfli münasibətlərin və regional hadisələrin daha da möhkəmləndirilməsində təsirli ola biləcək bir fürsətdir.
Prezidentin Azərbaycana səfərinin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, onlar siyasi, iqtisadi və mədəni imkanlarından istifadə etməklə ikitərəfli münasibətləri ümumi maraqlara uyğun inkişaf etdirə bilərlər.
İki ölkə bir-birinin strateji əhəmiyyətini dərk etdiyi üçün bu səfər əməkdaşlığın gücləndirilməsinə və regiona xarici müdaxilənin azaldılmasına zəmin yarada bilər. Ona görə də belə görünür ki, bu səfər İran və Azərbaycana mühüm uğurlar gətirə və hər iki ölkənin ümumi maraqlarının reallaşması istiqamətində böyük addımlar ata bilər.
Sizin rəyiniz