Dünyanın ən strateji, mühüm və ən qədim su yollarından biri olan Fars körfəzi uzun müddətdir ki, regionun geosiyasi, ticarət və mədəni tənliklərində əsas rol oynayır.
Dünyanın müxtəlif ölkələrindən kitablar, xəritələr, diplomatik və elmi mətnlər şəklində olan çoxsaylı sənədlər bu adın müəyyən edilmiş coğrafi və tarixi fakt olduğunu sübut edir.
Son günlər bu qədim körfəzin adı yenidən siyasi polemikanın mərkəzinə çevrilib və prezident kimi ilk dövründə siyasətləri əsasən İrana qarşı siyasi, iqtisadi və psixoloji təzyiqlərin artırılmasına yönəlmiş və ikinci prezidentlik dövründən əvvəl daha mürəkkəb siyasi oyunlar oynamış Trampın “Fars körfəzi”nin adını “Ərəb körfəzi” adlandıra biləcəyi ilə bağlı şayiələr yayılıb.
İranın Fars körfəzinin adının hər hansı bir dəyişikliyinə qarşı çıxması təkcə millətçi və ya emosional həssaslıq deyil, əksinə, bölgənin tarixi, coğrafi və mədəni kimliyini təhrif etmək cəhdinə qəti cavabdır, çünki “Fars körfəzi” adı təkcə İranın tarixi kimliyinin bir hissəsi deyil, həm də BMT, YUNESKO kimi beynəlxalq təşkilatlar və bir çox elmi ensiklopediyalar tərəfindən də tanınan yüzlərlə mötəbər qlobal sənəd və xəritələrdə qeydə alınmış bir termindir.
Bu gözəl İran körfəzinin tarixi kimliyini aydınlaşdırmaq və qorumaq üçün mötəbər mətnlərdə Fars körfəzi adının tarixini araşdıracaq və sonra “Fars körfəzi” adlarının aydın şəkildə qeyd olunduğu mühüm tarixi xəritələrdən iki nümunəyə işarə edəcəyik.
Birinci fakt: İngiltərə xəritəsi
“Asiyanın xəritəsi” adlanan bu xəritə 1801-ci ildə (İran-Rusiya müharibələri və ilk Qacar dövründən əvvəl) nəşr edilmişdir.
Bu xəritənin ortasındakı yaşıl sahə o illərdəki İran ərazisini əks etdirir. İran xəritəsinin cənub-qərb hissəsində ingiliscə “Persian Gulf” (Fars körfəzi) adı aydın görünür.
Xəritənin küncündəki ada görə, “Corc Allen” bu xəritənin oymaçısı olub.
İkinci fakt: İstanbul xəritəsi
Bu xəritə hicri-qəməri təqvimi ilə 1330-cu ildə fars dilində tərtib edilmişdir.
Bu xəritənin hazırlanma yeri xəritənin küncündəki yazıya görə İstanbul şəhəridir.
Bu xəritədə İran ölkəsi göstərilib, xəritə çəkilən zaman İranın şəhər və dənizlərinin adları da xəritədə qeyd olunub.
Sizin rəyiniz