Orucu batil edən nədir?

Orucluq, İslam dinində ən mühüm ibadətlərdən biridir və müsəlmanlar onu Ramazan ayı boyunca yerinə yetirirlər. Orucluğun qəbul olması üçün, onun şərtlərinə riayət etmək və onu batil edən amillərdən çəkinmək vacibdir. Bəzi qəsdən edilən hərəkətlər, məsələn, yemək və içmək, və bəzi xüsusi hallar, məsələn, səharaya qədər cünub halında qalmaq, orucluğun batil olmasına səbəb ola bilər. Bu məsələlərdən xəbərdar olmaq, yalnız orucluğun sağlamlığını qorumağa kömək etmir, həm də şəriət problemlərinin qarşısını alacaqdır. Bu məqalədə, orucu batil edən amilləri ətraflı şəkildə araşdıracaq və hər birinin şəriət hökmünü izah edəcəyik.

Orucu batil edən nədir?

Orucluğun düzgün olması üçün insan bəzi hərəkətlərdən çəkinməli və orucu batil edən işlərdən uzaq durmalıdır. Aşağıda, orucu batil edən məsələlər dəqiq şəkildə araşdırılmışdır:

Qəsdən yemək və içmək

Təsvir: Hər hansı bir yemək və içki, normal və ya qeyri-normal (məsələn, dərmanlar) olsa belə, orucu batil edir.

Əhəmiyyətli nöqtələr:

• Səhvən yemək və içmək: Əgər insan oruc olduğunu unutsa və bir şey yesə və ya içsə, orucu batil olmaz.
• Diş fırçalamaq: Diş fırçalayarkən, diş fırçasının rütubətini qəsdən udarsa, oruc batil olar.

Cinsi əlaqə

Təsvir: Gün ərzində cinsi əlaqə (hətta ifrazat olmasa belə) orucu batil edir.

Əhəmiyyətli nöqtələr:

• Daxil olma şübhəsi: Əgər insan daxil olmağın tam olduğunu əminliklə bilmirəmsə, orucu düzgündür.
• Unutqanlıq: Əgər insan oruc olduğunu unudarsa və cinsi əlaqə qurarsa, orucu batil olmaz, amma dərhal bu hərəkətdən əl çəkməlidir.

İstəmli olaraq cinsi tətikləmə

Təsvir: Əgər insan özünü qəsdən cinsi tətikləyib sperma ifraz edərsə, orucu batil olar.

Əhəmiyyətli nöqtələr:

• İstəməyərək: Əgər sperma istəməyərək ifraz olarsa (məsələn, yuxuda), oruc batil olmaz.
• Tətikləmənin təsiri barədə məlumatlılıq: Əgər insan cinsi tətikləmənin ifrazata səbəb olacağını bilirsə və bunu edirsə, oruc batil olar.

Allah və Peyğəmbərə yalan danışmaq

Təsvir: Əgər insan qəsdən Allah, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi) və ya İmamlar (ə) və onların varisləri haqqında yalan danışarsa, orucu batil olar.

Əhəmiyyətli nöqtələr:

• Bilərəkdən olmamaq: Əgər insan bir şeyləri bilmədən yanlış bir məlumatı çatdırarsa, orucu batil olmaz.

Ağır tozun boğaza çatdırılması

Təsvir: Əgər insan qəsdən ağır tozu (məsələn, toz, un və ya çox duman) boğazına çatdırıb onu udarsa, orucu batil olar.

Əhəmiyyətli nöqtələr:

• Hadisənin təsadüfən baş verməsi: Əgər toz təsadüfən boğaza düşərsə, oruc batil olmaz.

Bütün başı suya batırmaq

Təsvir: Əgər insan qəsdən bütün başını suya batırsa (məsələn, üzgüçülük zamanı), orucu batil olar.

Əhəmiyyətli nöqtələr:

• Unutqanlıq: Əgər bu hərəkət unudaraq edilərsə, oruc batil olmaz.

Cünüblük, həydə və nifas vəziyyətində səhər azanına qədər qalmaq

Təsvir: Əgər insan cünüb vəziyyətində və ya həydə və nifas vəziyyətində səhər azanına qədər yuyunmazsa və ya təyəmmüm etməzsə, orucu batil olar.

Əhəmiyyətli nöqtələr:

• Təyəmmüm: Əgər yuyunma imkansızdırsa, təyəmmüm kifayətdir və oruc düzgün olar.

Mədə boşaltmaq üçün psixotrop maddələrin istifadəsi

Təsvir: Əgər insan mədəni boşaltmaq üçün güclü dərmanlardan istifadə edərsə və bu, qəsdən qida çıxarmağa səbəb olarsa, oruc batil olar.

Qəsdən qusmaq

Təsvir: Əgər insan qəsdən özünü qusmağa məcbur edərsə, orucu batil olar.

Əhəmiyyətli nöqtələr:

• İstəməyərək: Əgər insan xəstəlik və ya ürək bulanması səbəbiylə qusarsa, oruc batil olmaz.

Bu məsələlər, orucu batil edən ən mühüm amillərdən bəziləridir. Növbəti hissədə, bəzi insanlar üçün baş verə biləcək xüsusi və istisnai hallara baxılacaqdır.

Xüsusi və istisna halları

Bəzi hallarda, oruc tutan şəxslər daha ətraflı araşdırma tələb edən vəziyyətlərlə qarşılaşa bilərlər. Bu hissədə, bu hallardan bəzilərini və onlarla əlaqəli hökmü müzakirə edəcəyik.

Xəstəliklər və xüsusi hallar

Bəzi insanlar, xəstəlik və ya xüsusi fiziki vəziyyətlərə görə oruc tutmaqdan azad edilirlər. Əgər həkim oruc tutmağın bir insan üçün zərərli olduğunu qərara alarsa, ona oruc tutmaq vacib deyil. Xüsusilə şəkərli diabet kimi xroniki xəstəlikləri olan və davamlı dərman istifadə etməli olan şəxslər, orucu tərk etməyə icazəlidirlər. Həmçinin, təcili hallarda, əgər oruc tutan şəxs qəflətən xəstələnərsə və dərman və ya maye qəbul etməsi lazım olarsa, orucunu iftar edə bilər.

Dərmanlar və kimyəvi maddələrin istifadəsi

Bəzi müalicə üsulları orucun düzgünlüyünə təsir göstərə bilər. Qan damarına inyeksiya edilən və qidalandırıcı maddələr ehtiva edən inyeksiyalar orucu batil edir, çünki bu maddələr birbaşa qan dövranına daxil olur. Bunun əksinə olaraq, göz və qulaq damlaları orucu batil etmir, yalnız maddə boğazdan bədənə keçərsə, oruc batil olar. Həmçinin, buxar və ya sprey vasitəsilə tənəffüs yollarına daxil olan dərmanlar, əgər qidalandırıcı maddələr və ya rütubət ehtiva edirsə, orucu batil edə bilər.

Hamilə və süd verən qadınlar

Hamilə və süd verən qadınlar, əgər oruc tutmaq özləri və ya körpələri üçün zərərli olarsa, orucdan azad edilirlər. Əgər həkim oruc tutmanın ana və ya dölün sağlamlığına təhlükə yaradacağını qərara alarsa, oruc onlara vacib deyil. Bu şəxslər, vəziyyətləri yaxşılaşdıqdan sonra oruclarını qəza etməli və bəzi hallarda, vəziyyətə görə, fidyə ödəməlidirlər.