Vitamîn B5, həmçinin pantotenik turşu olaraq da tanınır, suya həll olan bir vitamindir və bədənin düzgün işləməsi üçün vacibdir. Bu vitamın, bədənin bir çox biologiya və metabolik proseslərində rol oynayır və ümumi sağlamlığın qorunmasında böyük əhəmiyyətə malikdir. Pantotenik turşu, müxtəlif mənbələrdən enerji istehsalında, məsələn, karbohidratlardan, yağlardan və zülallardan enerji istehsalında vacib rol oynayır. Bu vitamın, enerji istehsalına cavabdeh olan sitrik turşusu dövründə (Citrus Acid Cycle) əsas enzimlərdən biri kimi fəaliyyət göstərir. Həmçinin, pantotenik turşu, hüceyrə metabolizmasında vacib olan Koenzim A (CoA) istehsalında iştirak edir. Bu proseslər, bədənə gündəlik fəaliyyətlər üçün lazım olan enerjini təmin etməyə və ümumi sağlamlığı qorumağa kömək edir.
VITAMİN B5 (PANTOTENİK TURŞUSU) NƏDİR?
Vitamîn B5, həmçinin pantotenik turşu olaraq da tanınır, suya həll olan və bədənin sağlamlığını qorumaq üçün vacib olan bir vitamindir. Bu vitamın, bədənin mühüm metabolik proseslərində, o cümlədən enerji istehsalı, yağların, zülalların və karbohidratların metabolizmasında rol oynayır. Pantotenik turşu, Koenzim A (CoA) adlı vacib bir komponentin tərkib hissəsi kimi fəaliyyət göstərir və bu, bədəndə bir çox kimyəvi reaksiyalar üçün vacibdir. Bu vitamın, hüceyrə enerjisinin istehsalına kömək edir və bir çox metabolik proseslərdə, o cümlədən steroid hormonlarının istehsalı, hemoglobin istehsalı və sinir sistemi sağlamlığının qorunmasında rol oynayır. Bədənin bioloji funksiyalarındakı böyük əhəmiyyətinə görə, bu vitamının çatışmazlığı bədən sağlamlığında müxtəlif problemlərə səbəb ola bilər.
VITAMİN B5 (PANTOTENİK TURŞUSUNUN FAYDALARI)
- Enerji istehsalı: Pantotenik turşu, karbohidratları, yağları və zülalları hüceyrə enerjisinə çevirmə prosesində rol oynayır.
- Dəri sağlamlığının qorunması: Dəriyə faydalı təsir göstərir, iltihabları azaldır və akne müalicəsində təsirli ola bilər.
- Sinir sistemi gücləndirilməsi: Beynin və yaddaşın fəaliyyətinə kömək edir və sinir sistemi üçün vacibdir.
- Stressin azaldılması: Stressə qarşı mübarizə aparmaq üçün kortizol kimi steroid hormonlarının istehsalını dəstəkləyir.
- Ürək-damar sağlamlığı: Xolesterin və triqliseridləri azaltmağa və ürəyin sağlamlığını qorumağa kömək edir.
Pantotenik turşu, bədənin ümumi sağlamlığı üçün vacibdir və bir çox həyati bioloji prosesdə iştirak edir.
VITAMİN B5 (PANTOTENİK TURŞUSUNUN QIDALARDAKİ MƏNBƏLƏRİ
| Qida Mənbəyi | VITAMİN B5 (mg) |
|---|---|
| Buğa qaraciyəri (90 qram) | 8.3 |
| Günəbaxan toxumu (1/4 fincan) | 2.4 |
| Yüngül qatıq (1 fincan) | 0.6 |
| Toyuq döşü (90 qram) | 1.3 |
| Tuna balığı (90 qram) | 1.2 |
| Avokado (yarım ədəd) | 1.0 |
| Yağsız süd (1 fincan) | 0.9 |
| Buharda bişmiş göbələk (yarım fincan) | 0.8 |
| Bişmiş kartof (orta ölçü) | 0.7 |
| Böyük yumurta (1 ədəd) | 0.7 |
| Bişmiş mərcimək (yarım fincan) | 0.63 |
| Doğranmış buğa əti (90 qram) | 0.6 |
| Xam göbələk (yarım fincan) | 0.52 |
| Qovrulmuş fıstıq (1/4 fincan) | 0.5 |
| Bişmiş brokoli (yarım fincan) | 0.5 |
| Konservləşdirilmiş noxud (yarım fincan) | 0.4 |
| Bişmiş qəhvəyi düyü (yarım fincan) | 0.4 |
| Bişmiş yulaf (yarım fincan) | 0.4 |
| Orta portağal (1 ədəd) | 0.3 |
| Çedar pendiri (45 qram) | 0.2 |
| Tam buğda çörəyi (30 qram) | 0.2 |
| Doğranmış yerkökü (yarım fincan) | 0.2 |
| Bişmiş kələm (yarım fincan) | 0.1 |
| Mandalin (1 ədəd) | 0.1 |
| Doğranmış pomidor (yarım fincan) | 0.1 |
VITAMİN B5 (PANTOTENİK TURŞUSUNUN ÇATISMAZLIĞININ ƏLAMƏTLƏRİ VƏ TƏSİRLƏRİ
Vitamîn B5 (pantotenik turşu) çatışmazlığı nadir hallarda meydana çıxır, amma baş verdikdə bir sıra əlamətlər və təsirlər yarada bilər. Vitamîn B5 çatışmazlığının əlamətləri və təsirləri:
- Yorğunluq və zəiflik: Pantotenik turşunun çatışmazlığı, həddindən artıq yorğunluğa və bədənin enerji istehsalında çətinliklərə səbəb ola bilər.
- Həzmsizlik problemləri: Şişkinlik, qarın ağrısı, ishal və ürəkbulanma kimi problemlər bu vitamının çatışmazlığının əlamətləri ola bilər.
- Artan stress və narahatlıq: Vitamín B5 çatışmazlığı, stress və narahatlığın artmasına səbəb ola bilər, çünki bu vitamın stress hormonlarının (kortizol kimi) istehsalında iştirak edir.
- Dəri problemləri: Bu vitamın dəri sağlamlığının qorunmasında əhəmiyyətli rol oynayır və çatışmazlığı, dəri quruluğu, akne və iltihab kimi problemlərə yol aça bilər.
- Zəif immun sistem: Pantotenik turşunun çatışmazlığı, immun sistemin gücünün azalmasına və şəxsin infeksiyalar və xəstəliklərə daha çox məruz qalmasına səbəb ola bilər.
- Yuxu problemləri: Bu vitamının çatışmazlığı yuxu problemlərinə, o cümlədən yuxusuzluq və gündüz yuxululuğuna səbəb ola bilər.
- Beyin funksiyalarında azalma: Pantotenik turşu çatışmazlığı yaddaş, diqqət və digər kognitiv qabiliyyətlərdə çətinliklərə səbəb ola bilər.
Hər nə qədər bu vitamının ciddi çatışmazlığı nadir olsa da, əlamətlərin meydana gəlməsi halında, kifayət qədər vitamín B5 alımını qida və ya əlavələrlə təmin etmək tövsiyə edilir.
VITAMİN B5 (PANTOTENİK TURŞUSUNUN TÖVSİYƏ EDİLƏN İSTİFADƏ MİQDARI
| Yaş qrupu/Vəziyyət | Gündəlik istehlak miqdarı |
|---|---|
| Körpələr (0-6 ay) | 1.7 mq |
| Körpələr (7-12 ay) | 1.8 mq |
| Uşaqlar (1-3 yaş) | 2 mq |
| Uşaqlar (4-8 yaş) | 3 mq |
| Uşaqlar (9-13 yaş) | 4 mq |
| Böyüklər (14 yaş və yuxarı) | 5 mq |
| Hamilə qadınlar | 6 mq |
| Süd verən qadınlar | 7 mq |
VITAMİN B5 (PANTOTENİK TURŞUSU) VƏ ONUN XƏSTƏLİKLƏRƏ TƏSİRİ
- Xolesterin və Triqliserid səviyyələrinin azalması: Vitamín B5, qanında xolesterin və triqliserid səviyyələrini azaltmağa kömək edir ki, bu da ürək sağlamlığını gücləndirir və ürək-damar xəstəliklərinin riskini azaldır.
- Dəri sağlamlığının yaxşılaşması: Pantotenik turşu təbii bir nəmləndirici olaraq fəaliyyət göstərir və dəri yaralarını yaxşılaşdırmağa, iltihabı azaltmağa və erkən yaşlanmanın qarşısını almağa kömək edir.
- Romatoid artrit əlamətlərinin azaldılması: Araşdırmalar göstərir ki, vitamín B5, romatoid artritdə iltihab və oynaqlarda ağrı kimi əlamətlərin azalmasına kömək edə bilər.
- İmmunitet sisteminin yaxşılaşması: Vitamín B5, bədənin immunitet sistemini gücləndirir və infeksiyalar və xəstəliklərlə mübarizədə effektiv ola bilər.
- Depressiya və narahatlıq əlamətlərinin azaldılması: Vitamín B5 istehlakı, ruh halını yaxşılaşdırmağa və depressiya və narahatlıq əlamətlərini azaltmağa kömək edə bilər.
- Beyin funksiyalarının yaxşılaşdırılması: Vitamín B5, yaddaş və kognitiv funksiyaların yaxşılaşmasına kömək edən vacib bir neyrotransmitter olan asetilkolin istehsalında rol oynayır.
VITAMİN B5-Ə NİYƏ EHTİYACIMIZ VAR?
Vitamín B5 (pantotenik turşu) bədənin sağlamlığını qorumaqda çox vacib bir rol oynayır. Bu vitamın, bədənin metabolizmasında həyati təsirlərə əlavə olaraq, müxtəlif bədən funksiyalarının tənzimlənməsinə və gücləndirilməsinə kömək edir. Aşağıda, vitamín B5-in əsas funksiyalarından bəziləri təqdim edilir:
- Qidaların qlükoza çevrilməsi: Vitamín B5, qidaların enerji (qlükoza) çevrilməsinə kömək edir, xüsusilə karbohidratların metabolizmasında.
- Xolesterin istehsalı: Bu vitamın, bədənin xolesterin istehsalında vacibdir, çünki xolesterin hormonların və hüceyrələrin qurulmasında istifadə olunur.
- Hormon istehsalı: Vitamín B5, stresslə əlaqəli hormonların istehsalına və cinsi hormonların tənzimlənməsinə kömək edir.
- Qırmızı qan hüceyrələrinin yaradılması: Pantotenik turşu, qırmızı qan hüceyrələrinin istehsalında və bədəndə oksigenin dövranında rol oynayır.
Vitamín B5 həmçinin yağların, karbohidratların və zülalların parçalanmasına kömək edir, beləliklə bədən bu birləşmələri enerji istehsalı və toxumaların, əzələlərin və orqanların bərpası üçün istifadə edə bilər. Buna görə də, bu vitamının çatışmazlığı metabolik problemlərə və bədənin enerji səviyyəsinin azalmasına səbəb ola bilər.
FAQ - Suallar və Cavablar
Vitamín B5 nədir və niyə buna ehtiyacımız var?
Vitamín B5 (pantotenik turşu) bədənə qidaları enerji ilə çevirməkdə kömək edir. Həmçinin, stress və cinsi hormonların istehsalında, qırmızı qan hüceyrələrinin yaranmasında və dəri və saçın sağlamlığında rol oynayır.
Necə kifayət qədər vitamín B5 ala bilərik?
Vitamín B5-in zəngin qida mənbələri arasında yumurta, ət, balıq, tam taxıllar, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər və paxlalılar var. Vitamín B5 çatışmazlığının əlamətləri hansılardır? Bu vitamının çatışmazlığı, yorğunluq, depressiya, həzm problemləri, əzələ zəifliyi və sinir sistemində pozulmalara səbəb ola bilər.
Gündəlik nə qədər vitamín B5 istehlak etməliyik?
Böyüklər üçün tövsiyə edilən gündəlik miqdar təxminən 5 mq-dir. Hamilə və süd verən qadınlar üçün bu miqdar bir qədər yüksəkdir.
Pantotenik turşu saçın böyüməsini gücləndirməyə kömək edirmi?
Bəli, pantotenik turşu saçın böyüməsini dəstəkləyir və saç tökülməsinin qarşısını ala bilər.
Pantotenik turşusunun çox istifadəsi təhlükəlidirmi?
Ümumiyyətlə, çox miqdarda pantotenik turşu istifadə etmək problem yaratmaz, amma həzm problemlərinə (məsələn, ishal) səbəb ola bilər. Çox yüksək dozaların istifadəsi həkimlə məsləhətləşdirilməlidir.
Sizin rəyiniz